Dzień Bohaterów Mozambiku

Dzień Bohaterów Mozambiku obchodzony jest 3 lutego w rocznicę zabójstwa Eduardo Chivambo Mondlane.
Kim był i czego dokonał, że stał się ta ważną personą? Zacznijmy od początku.
Eduardo Chivambo Mondlane przyszedł na świat jako najmłodszy z pośród 15 rodzeństwa.
Od najmłodszych lat nie bał się pracy – łączył obowiązek szkolny z pasterskim. Jego ścieżka edukacyjna jest kręta i zawiła, rozpoczyna naukę w Portugalskiej Afryce Wschodniej – Mozambiku, następnie swe kroki kieruje ku prezbiteriańskiej szkole w Mancjacaze, by ukończyć katolicką szkołę średnią w Lemana Collage w Njhakanjhaka już w Ameryce Południowej. Do 1949 roku był związany z tym miejscem, pracował jako nauczyciel w Waterval oraz rozpoczął tam studia. Niestety los nie był dla niego łaskawy – został wypędzony. Kolejne kroki w swej już młodzieńczej edukacji stawiał Johannesburgu, Ohio oraz Lizbonie. Tytuł magistra antropologii obronił w Evanston. Zdobyte wykształcenie pozwoliło mu na realizację celu – walka o wyzwolenie Mozambiku.
Mondlane został oficjalnym przedstawicielem ONZ w Departamencie Powiernictwa Stanów Zjednoczonych (1957). Jego potencjał dostrzegli najważniejsi doradcy ONZ, chciano by Mondlane stanął na swych dawnych ziemiach jako administrator w Portugalskim Mozambiku. Pomysł ten nie spotkał się z entuzjazmem z jego strony. Zrezygnował z kariery by powrócić do Tanzanii gdzie został wybrany na prezydenta nowego Frontu Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO). Jego poglądy skupiły wokół siebie inne państwa, zyskał poparcie ZSRR, krajów zachodnich jak i sąsiadujących państw afrykańskich. FRELIMO wkracza na wojenną ścieżkę, wybucha wojna partyzancka (1964) mająca na celu wyzwolenie Mozambiku spod władzy Portugalskiej. Niestety jak to w polityce bywa doszło w partii do rozłamu. Frakcja Mondlane chciała wyzwolenia oraz zmian w społeczeństwie, przeciwnicy natomiast nie byli zainteresowani zmianami na szczeblu społecznym.
W 1968 roku został ponownie wybrany na stanowisko prezydenta. Nie cieszył się tym jednak zbyt długo, gdyż rok później w paczce z tak lubionymi przez niego książkami była bomba, która eksplodowała przy otwarciu odbierając mu życie.
W 1974 roku jego spadkobiercy dokonali obalenia reżimu. 25 czerwca 1975 roku Mozambik odzyskał niepodległość. Dziedzictwo Eduardo Chivambo Mondlane pozostaje silnie w Mozambijczykach – powstają instytucje, ulice o jego imieniu. Najbardziej znaczącym po śmierci wyróżnieniem jest zmiana nazwy uniwersytetu na który uczęszczał na Eduardo Mondlane University.
W Nowym Jorku w Syracuse na Uniwersytecie do tej pory na wydziale Afroamerykańskim odbywają się Eduardo Mondlane Brown Bag Lecture, wykłady, działania na rzecz pomocy Afryce.